
پلاک و جرم دندانی چیست ؟
پلاک و جرم دندانی یک لایه چسبنده و بیرنگ است که از ترکیب ذرات باقیمانده غذا، بزاق و باکتریها روی دندانها تشکیل میشود. اگر بهداشت دهان و دندان بهدرستی رعایت نشود، این پلاک به تدریج روی دندانها ایجاد شده و میتواند مشکلاتی برای سلامت دهان و دندان به وجود آورد. پلاکهای دندانی، بافتهای نرم و چسبندهای هستند که بر سطح دندانها باقی میمانند و باید با مسواک زدن و نخ دندان کشیدن به طور منظم از بین بروند.
پلاک دندانی باعث چه مشکلاتی میشود؟
پلاک دندانی یکی از عواملی است که اگر بهموقع و بهدرستی از روی دندانها پاکسازی نشود، میتواند به مشکلات جدی و ناخوشایند دندانی و لثهای منجر شود. در ادامه بیشتر به توضیح مشکلات ناشی از پلاک دندانی پرداخته میشود:
۱٫ پوسیدگی دندانها
پلاک دندانی حاوی انواع مختلفی از باکتریهاست که با تغذیه از مواد غذایی باقیمانده در دهان، بهویژه قندها، اسید تولید میکنند. این اسیدها به تدریج مینای دندان، که سختترین لایه دندان است، را تحلیل میبرند. وقتی مینای دندان از بین میرود، دندانها مستعد پوسیدگی میشوند. با گذشت زمان، پوسیدگی ممکن است به حفرههای دندانی منجر شود که این حفرهها به درد شدید، عفونت دندانی و مشکلات پیچیدهتر منجر خواهند شد. این روند معمولاً بدون علامت اولیه است و زمانی که مشکلات جدیتر بروز میکنند، درمان آن ممکن است دشوارتر و پرهزینهتر باشد.
۲٫ التهاب لثه (ژنژیویت)
یکی از اثرات رایج پلاک دندانی، التهاب لثه است. پلاکها با تجمع باکتریها باعث تحریک لثهها شده و میتواند به التهاب منجر شود. در این حالت لثهها قرمز و متورم میشوند و ممکن است خونریزی هنگام مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان مشاهده شود. این وضعیت به نام ژنژیویت شناخته میشود. ژنژیویت ممکن است با رعایت بهداشت دهان و دندان و انجام جرمگیری بهراحتی درمان شود، اما اگر درمان نشود، میتواند پیشرفت کرده و به بیماریهای شدیدتری تبدیل شود.
۳٫ بیماریهای پیشرفته لثه
اگر پلاک دندانی و التهاب لثه درمان نشود، ممکن است به پریودنتیت، یک بیماری پیشرفته لثهای، منجر شود. در این حالت، التهاب به عمق لثهها نفوذ میکند و بافتهای نگهدارنده دندانها (لثه و استخوان اطراف دندان) را تحت تأثیر قرار میدهد. این بیماری باعث تحلیل لثه و استخوان میشود و میتواند به لقی دندانها و در نهایت از دست رفتن دندانها منجر گردد. بیماری پریودنتیت نیاز به درمانهای پیچیدهتری دارد و ممکن است نیاز به جراحی لثه و دندان باشد.
۴٫ بوی بد دهان (هالیتوز)
پلاک دندانی میتواند به بوی بد دهان نیز منجر شود. باکتریهای موجود در پلاک از مواد غذایی باقیمانده تغذیه کرده و گازهایی تولید میکنند که بوی ناخوشایندی ایجاد میکنند. این بوی بد میتواند به کاهش اعتماد به نفس فرد منجر شود. درمان پلاک و جرم دندانی معمولاً به بهبود وضعیت بوی دهان کمک میکند.
۵٫ آسیب به مینای دندان
اسیدهایی که توسط باکتریهای موجود در پلاک تولید میشوند، نه تنها باعث پوسیدگی دندانها میشوند بلکه میتوانند به مینای دندان آسیب جدی وارد کنند. این آسیب بهویژه در مناطقی از دندان که مسواک زدن بهطور کامل انجام نمیشود، بیشتر مشاهده میشود. آسیب به مینای دندان باعث میشود دندانها حساستر شوند و فرد درد و ناراحتی بیشتری در هنگام مصرف مواد داغ، سرد یا شیرین تجربه کند.
۶٫ تشکیل سنگ دندان (جرم دندانی)
در صورتی که پلاک به مدت طولانی روی دندان باقی بماند، میتواند به جرم دندانی تبدیل شود. جرم دندانی بهراحتی با مسواک و نخ دندان پاک نمیشود و برای تمیز کردن آن نیاز به جرمگیری توسط دندانپزشک است. جرم دندانی به علت وجود سطح ناصاف و زبری که دارد، میتواند باعث تجمع بیشتر پلاکها و بروز مشکلات دندانی بیشتر شود. علاوه بر این، جرم دندانی میتواند باعث تحریک لثهها و بروز خونریزی هنگام مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان گردد.
۷٫ تحلیل لثهها
یکی از مشکلات جدی ناشی از پلاک دندانی که تبدیل به جرم میشود، تحلیل لثهها است. وقتی جرم دندانی مدت طولانی روی دندانها باقی بماند، میتواند به تحریک لثهها و تحلیل بافت لثهای منجر شود. این تحلیل لثهها ممکن است باعث نمایان شدن ریشههای دندان شود و در نهایت دندانها به طور شل و ناپایدار شوند.
مراحل جرم گیری دندان
این فرآیند توسط دندانپزشک یا بهوسیلهی متخصص بهداشت دهان انجام میشود و بهطور معمول بهعنوان یک روش پیشگیرانه برای جلوگیری از بروز مشکلات جدی دندانی از جمله بیماریهای لثه، پوسیدگی دندان و حتی بوی بد دهان مورد استفاده قرار میگیرد.
معاینه اولیه
قبل از انجام جرمگیری، دندانپزشک ابتدا دندانها و لثهها را معاینه میکند تا میزان جرم و پلاکهای دندانی و وضعیت سلامت دهان و دندانها را ارزیابی کند. در صورت وجود عفونت یا التهاب شدید، ممکن است دندانپزشک توصیه کند که ابتدا درمانهای خاصی انجام شود.
استفاده از ابزار دستی (اسکیلر)
دندانپزشک در ابتدا از ابزارهای دستی به نام اسکیلر استفاده میکند. این ابزارها بهصورت مستقیم روی دندانها اعمال میشوند و با ایجاد فشار دقیق و کنترلشده، جرمهای نرم و پلاکهای باقیمانده از سطح دندانها پاک میشود. این مرحله بهویژه برای تمیز کردن نواحی نزدیک به خط لثه اهمیت دارد.
استفاده از دستگاههای اولتراسونیک
در مرحله بعدی، دندانپزشک ممکن است از دستگاههای جرمگیری اولتراسونیک استفاده کند. این دستگاهها امواج صوتی با فرکانس بالا تولید میکنند که باعث میشود جرمها و پلاکهای سختشده از روی دندانها جدا شوند. این روش بسیار مؤثر است و باعث کاهش زمان درمان میشود. دستگاههای اولتراسونیک بهویژه برای از بین بردن جرمهای سخت و ضخیم که بهراحتی با مسواک قابل پاکسازی نیستند، مفید هستند.
تمیز کردن و صاف کردن سطح دندانها
پس از از بین بردن جرمها و پلاکها، دندانپزشک ممکن است از ابزارهای خاصی برای صاف کردن سطح دندانها استفاده کند. این مرحله بهویژه برای از بین بردن هرگونه باقیمانده از جرمها و پلاکهای سطحی مهم است. صاف کردن دندانها کمک میکند که احتمال جمعشدن پلاکها در آینده کاهش یابد.
استفاده از خمیر دندان مخصوص و پولیش
در نهایت، دندانپزشک از خمیر دندان مخصوص پولیش برای تمیز کردن نهایی سطح دندانها استفاده میکند. این خمیر دندانها بهطور خاص طراحی شدهاند تا سطح دندانها را صاف و براق کنند و همچنین به جلوگیری از تشکیل دوباره پلاکهای دندانی کمک کنند. پولیش دندانها باعث میشود که دندانها نرم و براق به نظر برسند.
مراقبتهای بعد از جرمگیری
پس از انجام جرمگیری، دندانپزشک ممکن است توصیههایی برای حفظ سلامت دهان و دندانها ارائه دهد. این توصیهها معمولاً شامل مسواک زدن صحیح، استفاده از نخ دندان و اجتناب از مصرف غذاهای حاوی قند بالا و نوشیدنیهای رنگی است. علاوه بر این، ممکن است دندانپزشک پیشنهاد کند که فرد برای چکاپهای دورهای به دندانپزشکی مراجعه کند تا از بروز مشکلات دندانی در آینده جلوگیری شود.
فواید جرمگیری دندان
- جلوگیری از بیماریهای لثه: جرمگیری به جلوگیری از بیماریهای لثه، از جمله التهاب لثه (ژنژیویت) و پریودنتیت کمک میکند.
- جلوگیری از پوسیدگی دندان: جرمگیری باعث میشود که پلاکهای دندانی که عامل اصلی پوسیدگی دندانها هستند، از بین بروند.
- از بین بردن بوی بد دهان: با از بین بردن پلاکها و جرمهای جمعشده، بوی بد دهان کاهش یافته و دهان تازهتر خواهد شد.
- بهبود ظاهر دندانها: جرمگیری دندانها باعث میشود که دندانها تمیزتر و روشنتر به نظر برسند و لکهها و جرمهای زرد رنگ از بین بروند.
آیا جرمگیری دندان ضرر دارد؟
جرمگیری دندان یک روش کاملاً ایمن است که هیچگونه ضرری برای دندانها ندارد. تنها در صورتی که به مشکلات جدیتری مانند التهاب لثه یا عفونت دندانها دچار باشید، ممکن است دندانپزشک توصیه کند که قبل از انجام جرمگیری، درمانهای خاصی انجام شود. برخی افراد ممکن است بعد از جرمگیری کمی حساسیت دندانی داشته باشند، اما این حساسیت موقت است و بهزودی از بین میرود.
راهکارهای پیشگیری از تشکیل جرم و پوسیدگی دندانها
پوسیدگی دندانها و تشکیل جرم، از مشکلات شایع و پرهزینهای هستند که میتوان با رعایت چند نکته ساده و موثر در مراقبت از دندانها از آنها جلوگیری کرد. در اینجا به توضیح بیشتر راهکارهای پیشگیری از پوسیدگی و تشکیل جرم دندانها میپردازیم.
۱. رعایت بهداشت دهان و دندان
یکی از اصلیترین و موثرترین راهکارها برای پیشگیری از پوسیدگی دندانها و تشکیل جرم، رعایت بهداشت دهان و دندان بهطور منظم است. این به معنای مسواک زدن دندانها حداقل دو بار در روز، استفاده از نخ دندان، و شستشوی دهان با دهانشویه است. به این ترتیب، پلاکهای دندانی که شامل باکتریها و مواد غذایی باقیمانده هستند، از بین میروند و از تشکیل جرمهای دندانی جلوگیری میشود.
- مسواک زدن: مسواک باید بهطور مناسب و با حرکتهای دایرهای نرم و دقیق انجام شود. استفاده از مسواک با برس نرم و خمیر دندان حاوی فلوراید توصیه میشود.
- نخ دندان: نخ دندان کشیدن حداقل یکبار در روز به حذف پلاکها و مواد غذایی میان دندانها کمک میکند و به کاهش احتمال تجمع پلاکها و تشکیل جرمهای دندانی کمک میکند.
۲. عدم مصرف بیرویه مواد غذایی و نوشیدنیهای حاوی قندهای ساده
مصرف زیاد مواد غذایی و نوشیدنیهای حاوی قندهای ساده، به ویژه نوشیدنیهای گازدار، شیرینیها، و اسنکهای شیرین میتواند باعث ایجاد پوسیدگی دندانها و تشکیل پلاکهای دندانی شود. باکتریهای موجود در دهان از قندها تغذیه کرده و مواد اسیدی تولید میکنند که مینای دندان را از بین میبرد و باعث پوسیدگی دندانها میشود.
- کاهش مصرف قندها: برای پیشگیری از پوسیدگی دندانها و تشکیل جرم، بهتر است مصرف مواد قندی را کاهش دهید و از میانوعدههای سالم مانند میوههای تازه و سبزیجات استفاده کنید.
- نوشیدنیها: نوشیدنیهای شیرین و اسیدی مانند نوشابهها و آبمیوههای بستهبندی شده میتوانند باعث ایجاد پوسیدگی و تجمع پلاک شوند. بهتر است از نوشیدنیهای بدون قند و کم اسید مانند آب و چای بدون شکر استفاده کنید.
۳. استفاده منظم از مسواک و نخ دندان
برای حفظ سلامت دندانها و جلوگیری از تشکیل جرم، مسواک زدن باید بهطور مرتب و صحیح انجام شود. استفاده از نخ دندان برای پاک کردن نواحی میان دندانها که مسواک بهتنهایی قادر به تمیز کردن آنها نیست نیز ضروری است.
- مسواک کردن بعد از غذا: توصیه میشود که بعد از هر وعده غذایی دندانهای خود را مسواک کنید. این عمل به حذف ذرات باقیمانده غذا و جلوگیری از ایجاد پلاک کمک میکند.
- نخ دندان: نخ دندان کشیدن حداقل یکبار در روز، بهویژه برای تمیز کردن نواحی میان دندانها که مسواک نمیتواند به خوبی به آنها دسترسی داشته باشد، بسیار ضروری است.
۴. مراجعه منظم به دندانپزشک جهت معاینه و درمان
مراجعه منظم به دندانپزشک برای معاینه، تشخیص و درمان مشکلات دندانی در مراحل اولیه بسیار مهم است. دندانپزشک میتواند پلاکها و جرمهای موجود را از دندانها پاک کند و مشکلات دندانی را در مراحل اولیه شناسایی و درمان کند.
- معاینه دندانها: دندانپزشک میتواند از طریق معاینه، وضعیت سلامت دندانها و لثهها را ارزیابی کرده و بهموقع اقدامات پیشگیرانه مانند جرمگیری را انجام دهد.
- چکاپهای دورهای: چکاپهای دورهای هر ۶ ماه یکبار به تشخیص زودهنگام مشکلات دندانی و جلوگیری از پیشرفت آنها کمک میکند.
۵. استفاده از فلوراید برای تقویت مینای دندان
فلوراید یک ماده معدنی است که میتواند از دندانها در برابر پوسیدگی محافظت کند و به تقویت مینای دندان کمک میکند. استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید بهطور منظم میتواند به حفظ سلامت دندانها و پیشگیری از پوسیدگی کمک کند.
- فلوراید درمانی: اگر دندانپزشک شما تشخیص دهد که به درمان اضافی فلوراید نیاز دارید، ممکن است استفاده از ژلهای فلوراید یا دهانشویههای حاوی فلوراید را پیشنهاد کند.
۶. استفاده از مسواک با کیفیت و ابزار مناسب
انتخاب مسواک و نخ دندان مناسب برای بهبود سلامت دندانها و پیشگیری از تشکیل پلاک و جرم بسیار مهم است. مسواکهایی با برس نرم بهترین گزینه برای جلوگیری از آسیب به لثهها و مینای دندان هستند.
- مسواک برقی: استفاده از مسواکهای برقی میتواند بهویژه برای افرادی که مسواک زدن بهطور دستی برای آنها دشوار است، مؤثر باشد. این مسواکها معمولاً قدرت پاککنندگی بیشتری دارند و تمیز کردن دندانها را آسانتر میکنند.
نتیجهگیری
پلاک دندانی مشکلات شایعی هستند که میتوانند به پوسیدگی دندان، بیماریهای لثه و سایر مشکلات دندانی منجر شوند. با رعایت بهداشت دهان و دندان و مراجعه منظم به دندانپزشک میتوانید از تشکیل این مشکلات جلوگیری کنید. دندانپزشکی برلیان بهترین دندانپزشکی قرچک با تیم حرفهای خود آماده است تا شما را در این مسیر همراهی کند.
دندانهای سالم و زیبا نه تنها باعث افزایش اعتماد به نفس شما میشوند، بلکه سلامت عمومی شما را نیز تضمین میکنند. پس با دندانپزشکی برلیان قرچک تماس بگیرید و از داشتن لبخندی زیبا لذت ببرید!